Kolorów w języku greckim jest o wiele więcej, niż w tym wpisie. Jednak tutaj skupiłam się tylko na tych kolorach, które tworzą jakieś wyrażenia i są używane w języku codziennym. Jak zwykle obok greckiego słowa znajduje się wymowa i przybliżone tłumaczenie.
Jeśli wolisz słuchać niż czytać, obejrzyj nagranie na końcu tego wpisu.
Greckie wyrażenia z kolorami
Άσπρος /aspros/ – biały
άσπρο πάτο /aspro pato/- dosł. białe dno
Tak mówimy na zachętę, żeby obecni wypili swoje napoje (najczęściej alkoholowe) do dna, do ostatniej kropli.
άσπρο μαύρο /aspro mawro/ – dosł. białe czarne
Np. Τίποτα στη ζωή δεν είναι άσπρο μαύρο /tipota sti zoi dhen ine aspro mawro/ – nic w życiu nie jest białe lub czarne.
δεν βλέπω άσπρη μέρα /dhen wlepo aspri mera/ – dosł. nie widzę białego dnia
Oznacza to, że ktoś ma duże zmartwienia, problemy i nie widzi nadziei na poprawę jego sytuacji.
Μαύρος /mawros/ – czarny
μαύρο χρήμα /mawro hrima/ – dosł. czarny pieniądz
Oznacza pieniądze z nielegalnej działalności. W Grecji często można usłyszeć τα παίρνω μαύρα /ta perno mawra/, czyli dostaję pieniądze z nielegalnego źródła albo pracuję na czarno.
μαύρο δάκρυ /mawro dhakri/ – dosł. czarna łza
Występuje zazwyczaj w wyrażeniu κλαίω με μαύρο δάκρυ /kleo me mawro dhakri/, co oznacza zalewać się łzami ze smutku.
κάνω μαύρα μάτια /kano mawra matia/ – dosł. robić czarne oczy
Wyrażenie to oznacza ogromną tęsknotę za kimś, np. κάναμε μαύρα μάτια να σε δούμε /kaname mawra matia na se dhume/ – ogromnie za tobą tęskniliśmy/z utęsknieniem czekaliśmy.
Κόκκινος /kokinos/ – czerwony
γίνομαι κόκκινος σαν την παπαρούνα /ghinome kokinos san tin paparuna/ – dosł. stawać się czerwonym jak mak
To odpowiednik polskiego „czerwony jak burak”. Po grecku też tak właśnie można powiedzieć: γίνομαι κόκκινος σαν το παντζάρι /ghinome kokinos san to padzari/ – stawać się czerwonym jak burak.
ο υδράργυρος χτύπησε κόκκινο /o idhrarghiros htipise kokino/ – dosł. rtęć uderzyła w czerwone
Wyrażenie to odnosi się do termometru i oznacza, że termometr wskazuje bardzo wysoką temperaturę (często powyżej 35oC). Komunikat taki usłyszymy latem, więc lepiej nie wychodzić wtedy z domu bez odpowiedniego nakrycia głowy i smarować skórę kremami z wysokimi filtrami. Synonimem słowa υδράργυρος w tym znaczeniu jest το θερμόμετρο /to thermometro/, czyli termometr.
Μπλε /ble/ – niebieski
τον κάνω μπλε στο ξύλο /ton kano ble sto ksilo/ – dosł. zrobić go na niebiesko od pobicia
Gdy ktoś zostanie bardzo mocno pobity, wtedy możemy użyć tego wyrażenia. Tutaj kolor niebieski kojarzy się z kolorem, który przybierają siniaki.
μπλε φεγγάρι /ble fengari/ – dosł. niebieski księżyc
Określa zjawisko, gdy dwa razy w ciągu miesiąca występuje pełnia księżyca.
Κίτρινος /kitrinos/ – żółty
γίνομαι κίτρινος από το φόβο /ghinome kitrinos apo to fowo/ – dosł. stawać się żółtym ze strachu
Oznacza, że ktoś przeżył ogromny strach. Inne wersje tego wyrażenia to γίνομαι κίτρινος…
- σαν το λεμόνι /san to lemoni/ – jak cytryna
- σαν το κερί /san to kieri/ – jak wosk
- σαν το φλουρί /san to fluri/ – jak (złoty) pieniążek
Można też powiedzieć: γίνομαι άσπρος από το φόβο /ghinome aspros apo to fowo/, czyli stawać się białym ze strachu.
Πράσινος /prasinos/ – zielony
δίνω το πράσινο φως /dhino to prasino fos/ – dosł. dawać zielone światło
Oznacza pozwolenie na coś. Po polsku używamy takiego samego wyrażenia.
γίνομαι πράσινος από τη ζήλια /ghinome prasinos apo ti zilia/ – dosł. stawać się zielonym z zazdrości
Czyli być bardzo zazdrosnym – nie ma co tu dużo objaśniać.
πράσινα άλογα /prasina alogha/ – dosł. zielone konie
Zielone konie oznaczają coś niedorzecznego, głupiego, bez sensu, np. Mας έλεγε ιστορίες με βρικόλακες και πράσινα άλογα /mas eleghe istories me wrikolakes kai prasina alogha/ – Opowiadał nam historie o wampirach i zielonych koniach.
MAŁA UWAGA: w rzeczywistości wyrażenie to brzmi πράσσειν άλογα /prasin alogha/, czyli brzmi mniej więcej jak „prasina aloga”. W języku starogreckim oznaczało to robić rzeczy, które nie mają sensu. Dzisiaj jednak większość osób i słowników uważa za poprawne wyrażenie πράσινα άλογα.
Ροζ /roz/ – różowy
ροζ τηλέφωνο /roz tilefono/ – dosł. różowy telefon
Jest to specjalny numer, pod który dzwonią panowie, żeby zaspokoić swoje erotyczne potrzeby.
ροζ σκάνδαλο /roz skandhalo/ – dosł. różowy skandal
Skandal erotyczny.
Znacie jakieś inne wyrażenia z kolorami w języku greckim? Koniecznie dajcie mi o nich znać.
Mam pytanie: w pewnym programie z językiem greckim znalazłem słowo λευκός na określenie koloru białego. Czym ono się różni od άσπρος?
Obydwa słowa λευκός i άσπρος określają kolor biały i można je używać naprzemiennie w większości przypadków. Jednak istnieje wiele wyrażeń, w których używa się tylko jednego z dwóch, np. Λευκός Οίκος – Biały Dom, λευκή φυλή – biała rasa i wiele innych. W wyrażeniach, które podałam w artykule, nie można słowa άσπρος zamienić na λευκός, bo wtedy nie miałyby one sensu. Poza tymi wyrażeniami jednak nie ma między tymi słowami żadnej różnicy.
Ευχαριστώ!!
Wspaniały blog! Mam pytanie – jak powiedzieć, że JA czekałam na Ciebie z utęsknieniem?
Dziękuję! Σε περίμενα με λαχτάρα (se perimena me lahtara) – czekałam na ciebie z utęsknieniem.
Dziekuje za odpowiedz! Czyli nie mozemy uzyc slowa mawros?
Nie zrozumiałam, że pytałaś o wyrażenie z kolorem 🙂 Możesz powiedzieć: έκανα μαύρα μάτια να σε δω (ekana mawra matia na se do).
Dziękuję, następnym razem będę się wyrażać bardzie precyzyjnie 😉