W języku greckim jest niezwykle dużo wyrażeń związanych z wodą: mogą to być wyrażenia zawierające bezpośrednio wyraz (το) νερό, czyli woda, albo inne wyrazy, takie jak (η) θάλασσα – morze, (το) αυλάκι – rów, w którym płynie woda, (το) ύδωρ – woda w języku starogreckim. Być może ma to związek z tym, że Grecja jest krajem otoczonym wodą i ma niezwykle silne tradycje z nią związane?
W tym wpisie przedstawiam Wam wyrażenia, które zawierają wyraz νερό, podaję ich tłumaczenie i przykład użycia. Więcej wpisów z greckimi wyrażeniami znajdziesz pod tagiem greckie wyrażenia.
- είναι σαν τα κρύα τα νερά (ine san ta krija ta nera)
Dosłownie: jest jak zimne wody
Znaczenie: mówimy tak o młodej, pięknej kobiecie
Przykład: Γνώρισα μια κοπέλα σαν τα κρύα τα νερά. /ghnorisa mia kopela san ta krija ta nera/ – Poznałem niezwykle piękną dziewczynę.
- βάζω νερό στο κρασί μου (wazo nero sto krasi mu)
Dosłownie: dolewać wody do wina (dzięki czemu wino staje się słabsze)
Znaczenie: uspokajać się lub obniżać swoje wymagania względem czegoś (w zależności od kontekstu)
Przykład: Μην το τραβάς άλλο! Βάλε νερό στο κρασί σου. /min to trawas alo · wale nero sto krasi su/ – Nie przeciągaj tego! Uspokój się już.
- είμαι έξω απ΄τα νερά μου (ime ekso ap ta nera mu)
Dosłownie: być poza swoimi wodami
Znaczenie: być w nieznanym otoczeniu, do którego trudno nam się przystosować; czuć się niezręcznie, nieswojo
Przykład: Ενώ μου αρέσει να μιλάω δημόσια σε μεγάλο κοινό, στην χθεσινή εκδήλωση ήμουν έξω απ’τα νερά μου. /eno mu aresi na milao dhimosia se meghalo kino, stin hthesini ekdhilosi imun ekso ap ta nera mu/ – Pomimo tego że lubię przemawiać przed dużą publicznością, na wczorajszej imprezie czułam się nieswojo.
- πηγαίνω/πάω με τα νερά του (pighieno/pao me ta nera tu)
Dosłownie: iść z jego wodami
Znaczenie: nie sprzeciwiać się komuś; udawać, że się z kimś zgadzamy
Przykład: Δεν συμφωνώ πάντα μαζί του, αλλά πάω με τα νερά του για να μην τον εκνευρίζω. /dhen simfono panda mazi tu, ala pao me ta nera tu ja na min ton eknewrizo/ – Nie zawsze się z nim zgadzam, ale nie sprzeciwiam się, żeby go nie denerwować.
- το ξέρω νεράκι (to ksero neraki)
Dosłownie: znam to jak wodę
Znaczenie: znać coś na pamięć (używane zwłaszcza przez uczniów w szkole), znać coś na tyle dobrze, żeby mówić o tym bez zająknięcia
Przykład: Δεν φοβάμαι να με σηκώσει ο καθηγητής στο μάθημα, γιατί το ξέρω νεράκι. /dhen fowame na me sikosi o kathighitis sto mathima jati to ksero neraki/ – Nie boję się, że zostanę wywołany do tablicy na lekcji, bo znam ją na pamięć.
- (ό,τι είπαμε) νερό και αλάτι (oti ipame nero kie alati)
Dosłownie: to co powiedzieliśmy woda i sól
Znaczenie: od tej pory zapominamy o tym, co było (tak jak sól rozpuszcza się w wodzie i znika, tak znikają wszelkie przykre słowa czy czyny)
Przykład: Τι λες; Νερό και άλατι; /ti les · nero kie alati/ – To jak? Zapominamy o tym?
- κάνω νερά (kano nera)
Dosłownie: robić wody
Znaczenie: nie dotrzymywać słowa, zmieniać zdanie; nie być wiernym (w małżeństwie)
Przykład: Είχαμε πει να πάμε μαζί στον διευθυντή, αλλά τελευταία στιγμή άρχισε να μου κάνει νερά. /ihame pi na pame mazi ston diethindi, ala teleftea stighmi arhise na mu kani nera/ – Ustaliliśmy, że pójdziemy razem do dyrektora, ale w ostatniej chwili zmienił zdanie.
- ήπιε το αμίλητο νερό (ipie to amilito nero)
Dosłownie: wypić wodę milczenia
Znaczenie: mówimy tak o kimś, kto nic nie mówi, zwłaszcza w towarzystwie innych osób; po polsku istnieje wyrażenie o podobnym znaczeniu: siedzieć jak mumia
Przykład: Γιατί δεν μιλάς; Ήπιες το αμίλητο νερό και μουγκάθηκες; /jati dhen milas · ipies to amilito nero kie mugathikies/ – Dlaczego nic nie mówisz? Zatkało cię?
- πνίγομαι σε μια κουταλιά νερό (pnighome se mia kutalia nero)
Dosłownie: topić się w łyżce wody
Znaczenie: nie radzić się z problemami, wyolbrzymiać nawet najmniejszy problem i nie móc sobie z nim poradzić
Przykład: Δεν είναι τόσο τραγικά τα πράγματα. Μόνη σου πνίγεσαι σε μια κουταλιά νερό. /dhen ine toso traghika ta praghmata · moni su pnighiese se mia kutalia nero/ – Sprawy nie wyglądają tak tragicznie. Sama wyolbrzymiasz te problemy.
- πίνω νερό στο όνομα του (pino nero sto onoma tu)
Dosłownie: pić wodę na jego cześć
Znaczenie: darzyć kogoś ogromnym szacunkiem, stawiać kogoś na piedestale
Przykład: Οι φοιτητές έπιναν νερό στο όνομα του καθηγητή τους και δεν άφηναν κανέναν να πει κακή κουβέντα γι’αυτόν. /i fitites epinan nero sto onoma tu kathighiti tus kie dhen afinan kanenan na pi kaki kuwenda jafton/ – Studenci stawiali swojego profesora na piedestale i nie pozwolili nikomu powiedzieć na niego złego słowa.
- σηκώνει νερό (sikoni nero)
Dosłownie: podnosić wodę
Znaczenie: mówimy w sytuacji, gdy wymagane jest doprecyzowanie danej opinii lub wytłumaczenie zachowania, żeby nie pozostawić pola do niepoprawnych interpretacji
Przykład: Αυτό που είπες σηκώνει νερό και πρέπει να μου το εξηγήσεις. /afto pu ipes sikoni nero kie prepi na mu to eksighisis/ – To co powiedziałeś nie jest jednoznaczne, więc musisz mi to wyjaśnić.
- τρύπα στο νερό (tripa sto nero)
Dosłownie: dziura w wodzie
Znaczenie: niepowodzenie, nieudane próby czegoś
Przykład: Ξεκίνησα να γυμνάζομαι πριν από 2 χρόνια, αλλά αντί να χάσω βάρος, έκανα μια τρύπα στο νερό. /ksekinisa na ghimnazome prin apo dhijo hronia, ala anti na haso waros ekana mia tripa sto nero/ – Zacząłem uprawiać gimnastykę przed dwoma laty, ale zamiast stracić na wadze, zaliczyłem porażkę.
- βλέπω νερό στην αυλή μου (wlepo nero stin awli mu)
Dosłownie: widzieć wodę na swoim podwórku
Znaczenie: istnieje perspektywa na jakiś sukces, powodzenie
Przykład: Όλη μου τη ζωή δούλεψα σκληρά και μόνο τον τελευταίο καιρό βλέπω νερό στην αυλή μου. /oli mu ti zoi dhulepsa sklira kie mono ton telfteo kiero wlepo nero stin awli mu/ – Pracowałem ciężko całe życie, ale dopiero w ostatnim czasie pojawiła się szansa na powodzenie.
- έσπασαν τα νερά της (espasan ta nera)
Dosłownie: puściły wody
Znaczenie: mówimy, gdy ciężarnej kobiecie odejdą wody
Przykład: Την ώρα που την έβαζαν στο χειρουργείο, έσπασαν τα νερά της και η γέννα ξεκίνησε. /tin ora pu tin ewazan sto hirurghijo, espasam ta nera tis kie i jena ksekinise/ – Gdy wieźli ją na operację, odeszły jej wody i zaczęła rodzić.
- θα κυλήσει πολύ νερό ακόμα (tha kilisi poli nero akoma)
Dosłownie: przepłynie jeszcze dużo wody
Znaczenie: minie jeszcze dużo czasu zanim coś się stanie
Przykład: Φέτος μπήκε στο πανεπιστήμιο και θα κυλήσει πολύ νερό ακόμα μέχρι να πάρει το πτυχίο του στο χέρι. /fetos bikie sto panepistimio kie tha kilisi poli nero akoma mehri na pari to ptihijo tu sto hieri/ – W tym roku przyjęto go na uniwersytet. Minie jeszcze dużo czasu zanim dostanie dyplom do ręki.
***
Czy znasz inne wyrażenia z wodą w roli głównej? Napisz mi o nich w komentarzu.