O określeniach kobiety w języku greckim

Wpis powstał w ramach akcji W 80 blogów dookoła świata, w której blogerzy z różnych części świata piszą na wspólny temat, ale dotyczący różnych języków i kultur. Marcowy temat dotyczy kobiet w danej kulturze lub języku.

Już jakiś czas temu kilka czytelniczek sygnalizowało mi, że nie znają określeń, których używają mężczyźni w stosunku do kobiet. Nie wiedzą więc, kiedy ktoś mówi coś obraźliwego, a kiedy nie. W dzisiejszym wpisie przedstawiam słownictwo dotyczące kobiet, zarówno to neutralne, jak i potoczne (wulgarne).

Γυναίκα

Najbardziej neutralne słowo określające kobietę to η γυναίκα (i jineka). Oznacza też żonę, a synonimem w tym wypadku jest η σύζυγος (i sizigos). Od słowa γυναίκα pochodzi nazwa lekarza ο γυναικολόγος (o jinekologos), czyli ginekolog.

Inne pochodne słowa to:

• η γυναικούλα (i jinekula) – niezbyt pochlebne określenie kobiety bez osobowości, lubiącej plotkować; również stosuje się jako ironiczne określenie mężczyzny, który zachowuje się jak kobieta
• η γυναικάρα (i jinekara) – potoczne wyrażenie, które zazwyczaj używa się na określenie pięknej kobiety.  

Κοπέλα

Η κοπέλα (i kopela) to kolejne neutralne słowo, które oznacza dziewczynę (zazwyczaj w młodym wieku). Słowa tego używają często kobiety w znaczeniu „koleżanka”, np. θα βγω έξω με τις κοπέλες (tha wgo ekso me tis kopeles), czyli wyjdę z dziewczynami/koleżankami.

Synonimem jest słowo το κορίτσι (to korici), które oznacza zazwyczaj bardzo młodą dziewczynę. Obydwa te słowa mają też inne wspólne znaczenie: mężczyźni mogą tak mówić o swoich dziewczynach: η κοπέλα μου, το κορίτσι μου, czyli moja dziewczyna (partnerka).

Κυρία

Η κυρία (i kirija) dosłownie tłumaczy się jako pani. Słowa tego używamy np. gdy przedstawiamy komuś kobietę: Από δω η κυρία Παπαδοπούλου (apo do i kirija papadopulu), czyli z tej strony pani Papadopulu, lub gdy mówimy o innej kobiecie, z którą nie jesteśmy na ty: μου το είπε η κυρία Ελένη (mu to ipe i kirija eleni) – powiedziała mi to pani Eleni. Słowo κυρία używane jest też w wyrażeniu „pani domu” (η κυρία του σπιτιού [i kirija tu spitiu]).

Podobnie jak w języku polskim, κυρία oznacza też kobietę zamężną, w przeciwieństwie do kobiety niezamężnej, którą nazywa się η δεσποινίς (i despinis). W piśmie, np. w różnego rodzaju formularzach, słowo κυρία skraca się do κα., a δεσποινίς do δις.

Ciekawostka: w języku greckim nie funkcjonuje wyraz „państwo” na określenie mężczyzny i kobiety jako pary, więc gdy chcemy przedstawić komuś państwa Kowalskich, mówimy ο κύριος και η κυρία (o kirios kie i kirija), co oznacza pan i pani i dodajemy nazwisko.