Wczoraj 7 stycznia w Grecji imieniny obchodził Γιάννης i Ιωάννα oraz Ζανέτ (moje greckie imię). Jeśli czytaliście wpis o greckich imionach, to wiecie, że imię Γιάννης (Janis) to jedno z najpopularniejszych greckich imion męskich. Z tym imieniem istnieje mnóstwo przysłów i wyrażeń, których Grecy używają na co dzień. Ale nie tylko z nim. Inne przysłowia zawierają imiona Μαρία, Παντελής, Θωμάς i nieliczne inne.
Poniżej przedstawiam kilka charakterystycznych greckich przysłów i wyrażeń z ich znaczeniem i przykładowym użyciem. (Zwróćcie uwagę, że w przysłowiach częściej używa się imion męskich niż żeńskich. Ciekawe, dlaczego?)
1. Γιάννης πήγες, Γιάννης ήρθες
znaczenie: gdy komuś nie udało się czegoś zrobić, załatwić
przykład: Τον έστειλα μέχρι την τράπεζα να ανοίξει λογαριασμό, αλλά Γιάννης πήγε Γιάννης γύρισε. – Wysłałem go do banku, żeby otworzył konto, ale nic nie załatwił.
2. Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει
znaczenie: o kimś, kto troszczy się tylko o swoje interesy i dba, żeby zostało dla niego jak najwięcej
przykład: Κανόνισε έτσι τις δουλειές ώστε να μείνουν όλα στην οικογένεια. Όπως καταλαβαίνεις, Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει. – Tak załatwił prace, żeby wszystko zostało w rodzinie. Rozumiesz – Jan stawia, Jan pije.
3. ακόμη δεν τον είδαμε, Γιάννη τονε βγάλαμε
znaczenie: o kimś, kto planuje na wyrost, w pozytywnym lub negatywnym znaczeniu
przykład:
– Δεν αγοράζω αυτοκίνητο, γιατί μπορεί να τρακάρω και να σκοτωθώ.
– Ακόμη δεν τον είδαμε, Γιάννη τον βγάλαμε.
– Nie kupię samochodu, bo mogę mieć wypadek i się zabiję.
– Jeszcze go nie zobaczyliśmy, a już Janem nazwaliśmy.
4. ο Γιάννης που περπατάει (żartobliwie)
znaczenie: dosłowne tłumaczenie z angielskiego nazwy Johnnie Walker
przykład: Όση ώρα σε περίμενα, ήπια ένα Γιάννη που περπατάει. – W czasie, gdy na ciebie czekałem, napiłem się chodzącego Jana (Johnnie Walkera).
5. όχι Γιάννης, Γιαννάκης
znaczenie: mówimy tak, gdy chcemy tę samą rzecz przedstawić jako coś innego
przykład: Δεν είναι πλοίο, είναι καράβι. Όχι Γιάννης, Γιαννάκης. – To nie statek, tylko łódka. Nie Jan, Janeczek.
6. σπίτι χωρίς Γιάννη, προκοπή δεν κάνει
znaczenie: znaczy tyle, że w każdym domu znajdziesz się choć jeden Janis
Zostawmy już Janisów w spokoju i przejdźmy do innych imion.
7. και η κουτσή Μαρία
znaczenie: coś, o czym już każdy wie lub słyszał
przykład: Τα νέα τα έμαθε και η κουτσή Μαρία. – O tych nowościach już każdy słyszał.
Podobne wyrażenia:
το ξέρει και η κουτσή Μαρία – każdy o tym wie/słyszał
τον ξέρει και η κουτσή Μαρία – każdy go zna
8. κάνει την οσία Μαρία
znaczenie: udawać świętego
przykład: Μόλις αντιλήθφηκε ότι μπορεί να καταλάβουν τι κουμάσι είναι, άρχισε να κάνει την οσία Μαρία. – Gdy uświadomiła sobie, że mogą odkryć, co z niej za ziółko, zaczęła udawać świętą.
9. άπιστος Θωμάς
znaczenie: człowiek, którego trudno o czymś przekonać
przykład: Μην είσαι ο άπιστος Θωμάς. – Nie bądź niewiernym Tomaszem.
10. χρωστάει της Μιχαλούς
znaczenie: o kimś, kto zwariował
przykład: Μην παίρνεις στα σοβαρά αυτά που λέει, γιατί χρωστάει της Μιχαλούς ο καημένος. – Nie bierz na poważnie tego, co mówi, bo biedak zwariował.
10. ό,τι του φανεί του Στεφανή
znaczenie: podobnie jak wyżej o kimś, kto zwariował, wyobraża sobie niestworzone rzeczy
przykład: Του έχει καρθωθεί ότι μπορεί να στήσει επιχείρηση χωρίς να έχει ένα ευρώ. Ότι του φανεί του Στεφανή. – Ubzdurał sobie, że może otworzyć firmę bez ani jednego euro. Wariat.
Inne wersje tego przysłowia:
ό,τι του φανεί του λωλοστεφανή, όπως του φανεί του τρελοστεφανή
11. τα ίδια Παντελάκη μου τα ίδια Παντελή μου
znaczenie: gdy ktoś powtarza bez przerwy te same działania
przykład: Kάθε φορά μου υπόσχεται πως θα κόψει τα χαρτιά, αλλά τα ίδια Παντελάκη μου τα ίδια Παντελή μου, γιατί συνεχίζει να παίζει. – Za każdym razem obiecuje mi, że przestanie grać w karty, ale ciągle robi to samo, nadal gra.
12. απ’ το ολότελα, καλή κι η Παναγιώταινα
znaczenie: lepsze to niż nic
przykład: Μια και δεν είχα λεφτά ν’ αγοράσω ένα μεγάλο αυτοκίνητο για όλη την οικογένεια, πήρα αυτό το μικρό και να σου πω, απ’ τ’ ολότελα καλή κι η Παναγιώταινα. – Nie miałem pieniędzy, żeby kupić duży samochód dla całej rodziny, więc kupiłem ten mały. Lepszy taki niż żaden.
Więcej wyrażań znajdziecie na stronach:
Σαρανταπέντε Γιάννηδες και άλλες παροιμίες
Το λένε χιλιάδες πουλιά… Μαρία
Γιάννης: Ένα όνομα μία ιστορία. Οι viral φράσεις για τον Γιάννη
oraz w moim ulubionym słowniku Λεξικό Κάτου.
Udostępnij ten wpis
Podobne wpisy
Co znaczy słynne „siga-siga”?
Za czym tęsknię najbardziej? (wpis polsko-grecki)