Co ciekawego słychać w Grecji zimą?

Na początek ustalmy, że zima – (ο) χειμώνας /o himonas/ obejmuje trzy miesiące: grudzień – (ο) Δεκέμβριος /o dhekiemwrios/, styczeń – (ο) Ιανουάριος /o ianuarios/ i luty – (ο) Φεβρουάριος /o fewruarios/. Zima w Grecji, po upalnym lecie, jest porą niejako wyczekiwaną i kojarzy się z wypoczynkiem (zwłaszcza w branży turystycznej), zabawą i świętami.

Pogoda

Zima w Grecji jest krótka, ale bywa żywiołowa. Temperatura waha się od 0 do 15 stopni na lądzie, a nawet do 20 stopni na wyspach leżących bardziej na południe. Charakterystyczne są intensywne opady deszczu, które potrafią spowodować powódź w mieście (jest to niestety wynik słabego systemu kanalizacji deszczowej). Śnieg pada głównie w górach i na północy Grecji, ale zdarza się, że spadnie też w Atenach czy na Krecie.

Święta

Zima kojarzy się ze Świętami Bożego Narodzenia i Sylwestrem. Grecy dokładają do tego jeszcze święto Objawienia Pańskiego, które jest dniem wolnym od pracy, i w ten sposób powstaje (το) Δωδεκαήμερο /to dhodhekaimero/, czyli okres obejmujący dwanaście dni pomiędzy pierwszym dniem Świąt Bożego Narodzenia a szóstym stycznia. W tym czasie większość Greków bierze urlop, więc urzędy i inne instytucje nie działają tak jak powinny.

Grecy obchodzą Święta Bożego Narodzenia – (τα) Χριστούγεννα /ta hristujena/ 25 grudnia, nie świętują więc Wigilii. Jednak wiele rodzin gromadzi się przy stole 24 grudnia i po prostu spędzają wspólnie czas.

Przeczytaj ciekawostki o greckich Świętach Bożego Narodzenia.

Dzień poprzedzający Nowy Rok po grecku nazywa się (η) παραμονή Πρωτοχρονιάς /i paramoni protohronias/, czyli wigilia Nowego Roku. Na imprezę sylwestrową mówi się z (το) ρεβεγιόν Πρωτοχρονιάς /to rewejon protohronias/ lub samo (το) ρεβεγιόν, a na dzień 1 stycznia – (η) Πρωτοχρονιά /i protohronia/, czyli pierwszy dzień roku.

Do Dodekaimero zalicza się też święto Objawienia Pańskiego (τα) Θεοφάνεια /ta theofania/ lub (τα) Φώτα /ta fota/. Θεοφάνεια oznacza objawienie się Boga. Z dniem tym wiąże się pewien ciekawy zwyczaj. Procesja pod przewodnictwem kapłana udaje się nad wodę (morze, jezioro itp.), którą kapłan święci poprzez wrzucenie do niej krzyża – (ο) σταυρός /ο stawros/. Wtedy śmiałkowie, którzy nie boją się zimnej styczniowej temperatury wskakują do wody, żeby wyłowić krzyż. Ten, komu się to uda, będzie miał szczęście przez cały rok.

Inne wydarzenia

Poza świętami zima kojarzy się też z kolejnym wielkim wydarzeniem – karnawałem, który jest hucznie obchodzony w wielu miastach w Grecji. Na karnawał można powiedzieć (το) καρναβάλι /to karnawali/, ale bardziej popularna jest nazwa (οι) Απόκριες /i apokries/. Jeśli odwiedzicie w tym czasie Grecję, warto, żebyście zahaczyli o karnawał w Patrze – (το) Πατρινό καρναβάλι /to patrino karnawali/, który jest największym i najbardziej znanym karnawałem (coś na wzór karnawału w Rio de Janeiro, tylko na dużo mniejszą skalę).

Po karnawale następuje Czysty Poniedziałek – (η) Καθαρά Δευτέρα /i kathara dheftera/, który rozpoczyna Wielki Post. W przyszłym roku 2020 Czysty Poniedziałek przypada na 2 marca.

Jeszcze jednym świętem obchodzonym w lutym jest święto zakochanych, czyli (η) ημέρα των ερωτευμένων /i imera ton erotewmenon/ lub (του) Αγίου Βαλεντίνου /tu aiju walendinu/, czyli świętego Walentego.

Popularne imieniny

Grudzień i styczeń obfitują w popularne imieniny i wtedy też świętuje pół Grecji. Najważniejsze imieniny to:

6 grudnia: Νικόλαος /nikolaos/, Νικολέτα /nikoleta/

Polskim odpowiednikiem tego imienia jest Mikołaj, ale w Grecji nie przynosi on prezentów ani na Gwiazdkę, ani nawet pod choinkę. Prezenty przynosi w Nowy Rok Święty Wasyl (lub Święty Bazyli) – (ο) Άγιος Βασίλης /ο ajos wasilis/, który obchodzi imieniny 1 stycznia.

25 grudnia: Χρήστος /hristos/, Χριστίνα /hristina/ i wszelkie pochodne imiona

Χρήστος – Christos to odpowiednik polskiego Krzysztofa, ale Χριστός (z akcentem na „o”) to imię Chrystusa.

1 stycznia: Βασίλης /wasilis/, Βασιλική /wasiliki/

Pisałam już wyżej, że to Άγιος Βασίλης przynosi prezenty dzieciom, ale z tym imieniem wiąże się jeszcze jedna tradycja. Otóż, 1 stycznia w każdym domu je się ciasto o nazwie (η) βασιλόπιτα /i wasilopita/, które nazwę otrzymało właśnie od Wasilisa. Ciasto zawiera mały pieniążek – (το) φλουρί /to fluri/ i ten, kto otrzyma kawałek z pieniążkiem, będzie miał szczęście przez cały rok. Udało Wam się znaleźć kiedyś tego pieniążka?

7 stycznia: Ιωάννης /ioannis/ popularnie nazywany Γιάννης /janis/, Ιωάννα /ioanna/

Imieniny te przypadają zaraz po Θεοφάνεια więc są pretekstem do kolejnego dnia świętowania.

Przeczytaj o przysłowiach greckich z imieniem Γιάννης.

Jak Grecy spędzają czas w zimie?

Ponieważ w zimie temperatura nie pozwala na kąpiele w morzu, Grecy chętnie jeżdżą w góry na narty. Miejsca, które są oblegane w trakcie zimowych miesięcy, to Αράχοβα /arahowa/, Καρπενήσι /karpenisi/, Πήλιο /pilio/, Καλάβρυτα /kalawrita/.

Ci, którzy zostają w mieście, chętnie spędzają czas w przytulnych knajpkach lub idą na (τα) μπουζούκια /ta buzukia/. Jest to rodzaj klubu nocnego, w którym greckie gwiazdy śpiewają na żywo, a Grecy piją i tańczą do białego rana. Nazwa buzukia pochodzi od popularnego instrumentu, ale muzyka na takiej imprezie jest różnorodna w zależności od tego, którego artysty idziemy posłuchać.

Wyspy zimą są spokojniejsze, ponieważ pozostają na nich tylko tubylcy oraz nieliczni turyści, którzy nie boją się chłodów. Jeśli wybieralibyście się na którąś wyspę promem, lepiej obserwujcie czy nie ma zakazu wypłynięcia z portu z powodu silnych wiatrów, tzw. (το) απογορευτικό /to apoghorewtiko/. Pod tym względem Grecja kontynentalna jest w zimę bezpieczniejszym wyborem.

Czy byliście w Grecji zimą? Jak się Wam podobało i jak spędziliście tam czas? Dajcie znać w komentarzu.