Owoce, warzywa i zioła po grecku, czyli grecki słowniczek kulinarny cz. 1

Ο kuchni greckiej napisano już chyba wszystko, co było możliwe. Nie sądzę, żebym mogła wnieść do tego tematu cokolwiek nowego, dlatego też postanowiłam zająć się kuchnią od strony językowej.

W kilku wpisach zbiorę słownictwo związane z produktami spożywczymi, gotowaniem, składnikami dań, napojami itp., co ułatwi Wam zamawianie jedzenia /i rozmawianie o nim/ w Grecji. Nasz słowniczek kulinarny zaczniemy od tego, w co kuchnia grecka obfituje, czyli owoce i warzywa. Wszystkie wyrazy podaję wraz z ich rodzajnikiem i wymową oraz polskim tłumaczeniem.

Φρούτα /fruta/ – owoce

το φρούτο /to fruto/ – jeden owoc, τα φρούτα /ta fruta/ – owoce

το αχλάδι /to ahladi/ – gruszka

το αβοκάντο /to awokado/ – awokado

το βερίκοκο /to werikoko/ – morela

το βύσσινο /to wisino/ – wiśnia; może oznaczać też „wiśniowy”, np. sok wiśniowy – χυμός βύσσινο /himos wisino/

το δαμάσκηνο /to dhamaskino/ – śliwka

το καρπούζι /to karpuzi/ – arbuz

το κεράσι /to kierasi/ – czereśnia

το μήλο /to milo/ – jabłko

το πεπόνι /to peponi/ – melon

το ροδάκινο /to rodhakino/ – brzoskwinia

το σταφύλι /to stafili/ – winogrono; ένα τσαμπί σταφύλια /ena cabi stafilia/ to kiść winogron

Εσπεριδοειδή /esperidoidi/ – owoce cytrusowe

το γκρέιπ φρουτ /to grejpfrut/ – grejpfrut

το κουμκουάτ /to kumkłat/ – kumkwat

το λάιμ /to lajm/ – limonka; można spotkać się też z rzadszą nazwą το μοσχολέμονο /to mosholemono/

το λεμόνι /to lemoni/ – cytryna

το μανταρίνι /to mandarini/ – mandarynka

το νεράντζι /to nerandzi/ – pomarańcza gorzka

το πορτοκάλι /to portokali/ – pomarańcza

Φρούτα του δάσους /fruta tu dhasus/ – owoce leśne

Owoce leśne są Grekom znane, ale nie są tak rozpowszechnione, jak np. pomarańcze. Rosną w północnej Grecji, ale nie spotka się ich na targach miejskich czy w sklepach. Również ich nazewnictwo nie jest zbyt jasne.

η αγριοφράουλα /i agriofraula/ – poziomka; nazywana też το χαμοκέρασο /to hamokeraso/

η φράουλα /i fraula/ – truskawka

τα μούρα /ta mura/ – to ogólna nazwa na wszelkie owoce typu jagody, porzeczki itp.

το βατόμουρο /to watomuro/ – oznacza zarówno maliny, jak i jeżyny

το φραγκοστάφυλο /to frangostafilo/ – agrest

το φραμπουάζ /to frambuaz/ – malina; także το σμέουρο /to smeuro/

το ερυθρό φραγκοστάφυλο /to erithro frangostafilo/ – czerwona porzeczka

το μαύρο φραγκοστάφυλο /to mawro frangostafilo/ – czarna porzeczka

το μύρτιλλο /to mirtilo/ – jagoda

Τροπικά φρούτα /tropika fruta/ – owoce tropikalne

η καρύδα /i karida/ – kokos

η μπανάνα /i banana/ – banan; ένα μάτσο μπανάνες /ena maco bananes/ – pęk bananów

η παπάγια /i papaja/ – papaja

ο ανανάς /o ananas/ – ananas

το ακτινίδιο /to aktinidhio/ – kiwi

το μάνγκο /to mango/ – mango

το ρόδι /to rodhi/ – granat

το σύκο /to siko/ – figa

το φρούτο του πάθους /to fruto tu pathus/ – passion fruit lub po polsku owoc męczennicy

Λαχανικά /lahanika/ – warzywa

η αγκινάρα /i aginara/ – karczoch

η ελιά /i elia/ – oliwka

η κάπαρη /i kapari/ – kapar /po grecku używa się tego wyrazu w liczbie pojedynczej, ale zazwyczaj domyślnie oznacza liczbę mnogą, liczby mnogiej οι κάπαρες /i kapares/ używa się na określenie drzew kaparu/

η κολοκύθα /i kolokitha/ – dynia

η μελιτζάνα /i melidzana/ – bakłażan

η μπάμια /i bamia/ – okra, nosi też nazwę piżmian jadalny (ale nie słyszałam nigdy, żeby ktokolwiek tak mówił), najczęściej wyraz używa się w liczbie mnogiej οι μπάμιες /i bamies/

η ντομάτα /i domata/ – pomidor

η πατάτα /i patata/ – ziemniak

η πιπεριά /i piperia/ – papryka; nie mylić z η πάπρικα /i paprika/, co oznacza paprykę w proszku (przyprawę)

η ρόκα /i roka/ – rukola

η σαλάτα /i salata/ – ogólne określenie każdego rodzaju zielonej sałaty

ο αρακάς /o arakas/ – groszek zielony

το αγγούρι /to aguri/ – ogórek

το γογγύλι /to ghongili/ lub η ρέβα /i rewa/ – kalarepa

το καλαμπόκι /to kalaboki/ – kukurydza

το κολοκύθι, το κολοκυθάκι /to kolokithi, to kolokithaki/ – cukinia

το κουνουπίδι /to kunupidhi/ – kalafior (nie mylić z komarem – κουνούπι /kunupi/)

το κρεμμυδάκι /to kremidhaki/ – szczypiorek

το κρεμμύδι /to kremidhi/ – cebula

το μανιτάρι /to manitari/ – grzyb oraz pieczarka; grzybobranie to το κυνήγι/το μάζεμα του μανιταριού /to kinigi/to mazema tu manitariu/

το μανιτάρι πλευρώτους /to manitari plewrotus/ – druga najpopularniejsza odmiana grzyba w Grecji, po polsku boczniak

το μαρούλι /to maruli/ – sałata siewna

το μπρόκολο /to brokolo/ – brokuł

το παντζάρι /to padzari/ – burak

το πράσο /to praso/ – por

το ραβέντι/το ρεβέντι /to rawendi/to rewendi/ – rabarbar

το ραπανάκι /to rapanaki/ – rzodkiewka

το σέλινο /to selino/ – seler /zielona część/, na korzeń selera powiemy η σελινόριζα /i selinoriza/

το σκόρδο /to skordho/ – czosnek

το σπανάκι /to spanaki/ – szpinak

το χρένο /to hreno/ – chrzan, nie jest rośliną zbyt popularną i wielu Greków nie wie, co to jest, ale wstawiam ten wyraz, bo być może też się kiedyś zastanawialiście, jak to powiedzieć po grecku

τα χόρτα /ta horta/ – dzika zielenina

Όσπρια /ospria/ – rośliny strączkowe

η φακή /i faki/ – soczewica; zazwyczaj się używa w liczbie mnogiej οι φακές /i fakies/

το κουκί /to kuki/ – bób

το ρεβίθι /to rewithi/ – ciecierzyca

το φασόλι /to fasoli/ – fasola

Βότανα /wotana/ – zioła

η ρίγανη /i righani/ – oregano

ο άνηθος /o anithos/ – koperek

ο βασιλικός /o wasilikos/ – bazylia

ο δυόσμος /o dhiosmos/ – mięta zielona, nie to samo co η μέντα /i menta/, czyli mięta zwykła

ο μαϊντανός /o majdhanos/ – pietruszka (korzeń pietruszki nie występuje w Grecji)

το δεντρολίβανο /to dhendroliwano/ – rozmaryn

το θυμάρι /to thimari/ – tymianek

το κύμινο /to kimino/ – kmin

το τσάι του βουνού /to tsai tu wunu/ – (grecka) herbata górska, gojnik

το χαμομήλι /to hamomili/ – rumianek

W kolejnej części słowniczka zajmiemy się mięsem i rybami. Jeśli macie coś jeszcze do dodania do owoców i warzyw, dajcie znać w komentarzu.